Wanneer iemand in het gezin ernstig ziek is, verandert er van alles. Je hele wereld staat op zijn kop. Het brengt onzekerheid, verwarring, verdriet, boosheid, verdoofdheid en nog veel meer. En dat soms allemaal tegelijk!
Wat vertel ik mijn kinderen over de ziekte?
Als ouder wil je je kind graag beschermen voor de nare dingen die komen gaan en die ineens akelig dichtbij komen. Kinderen voelen vaak meteen dat er iets aan de hand is. Kinderen voelen de spanning in de lucht en in jouw lichaam als ze je knuffelen. Ze zien het verdriet. Als er niet met de kinderen wordt gepraat over wat er aan de hand is, kunnen ze verkeerde conclusies gaan trekken of bang worden. Ze denken dan bijvoorbeeld dat zij iets fout hebben gedaan waardoor hun ouders verdrietig of boos zijn. Ook fantaseren kinderen er vaak op los als ze niet op al hun vragen antwoord krijgen, en hun fantasie is vaak erger dan de werkelijkheid.
Eerlijk zijn is het belangrijkst
Wat je ook vertelt, wees eerlijk. Ook als je het niet precies weet, of als de waarheid niet fijn is om te horen. Het is heel erg voor een kind om er achter te komen dat zijn ouders niet eerlijk zijn geweest. Daardoor kunnen ze zich eenzaam en onbegrepen voelen.
Betekent dit dan dat je alles moet vertellen? Nee, dat hoeft niet. De informatie kan worden afgestemd op de leeftijd van een kind. Onthoud dat het belangrijk is voor een kind om te weten wat er gaat gebeuren, en dan vooral in grote lijnen. Wat betekent deze ziekte? Hoe ziek wordt iemand? Kan het kind zelf ook deze ziekte krijgen als het de zieke aanraakt? Wat gaat er thuis veranderen en wie zorgt er voor hen?
Vergeet vooral ook niet te vertellen dat er niemand schuld heeft aan de ziekte.
Hoe ga ik om met vragen van mijn kind over de ziekte of de dood?
Wanneer jouw kind vragen stelt over de ziekte, of misschien zelfs over doodgaan, is dat een moment die je wilt omarmen. De dood is voor kinderen moeilijk te begrijpen, maar een onderwerp waar zij nog gemakkelijk over kunnen praten. Als volwassenen maken wij het vaak moeilijker dan dat zij het vinden. Kinderen leren in boekjes over de dood en als ze spelen komt het aan de lopende band voorbij.
Wat ze moeilijk vinden om te begrijpen is hoe definitief de dood is. Wanneer je met kinderen praat over deze onderwerpen is het goed om door te vragen naar wat ze willen weten. Als ze bijvoorbeeld vragen: ”waar ga je heen als je dood bent?”, vraag dan eens wat ze met die vraag bedoelen. Wat ze willen weten. Voor je het weet begin jij een heel verhaal over de hemel, maar bedoelt een kind een ziekenhuis, of de begraafplaats. Vraag dus eerst door voor je antwoord geeft. Wees ook niet bang om iets niet te weten. Zeg dat jij het niet precies weet, en vraag wat een kind zelf denkt. Vaak hebben ze er hele theorieën over of hele mooie ideeën.
Mijn neefje was 3 jaar toen zijn neefje van een paar week oud overleed. We hebben hem toen uitgelegd dat zijn neefje een sterretje is geworden. Hij zei een aantal weken later dat hij graag een raket wilde bouwen om zijn babyneefje cadeautjes te sturen.
Samen zorgen voor mooie herinneringen
Ziek zijn stelt enorme eisen, zowel fysiek als mentaal. Hierdoor kan het soms lastig zijn je ouder rol nog goed te kunnen vervullen. Heb hier aandacht voor, zonder te streng te zijn voor jezelf. Praat hier als gezin over en zoek naar een nieuwe manier met elkaar. Het is belangrijk om naast alle hectiek te proberen plaats te maken voor bezigheden die blijheid en fijne gevoelens geven. Echt aandacht te hebben voor elkaar. Herinneringen maken.
Zo zorg je voor een doos vol met herinneringen waar kinderen zich later aan vast kunnen houden. Kinderen weten vaak zelf heel goed wat ze leuk vinden om te doen, om dingen te maken samen of juist dingen te doen samen. Dit kunnen al hele kleine dingen zijn, zoals samen films kijken in het bed in de woonkamer, of knutselen.
Zorg voor jezelf
Niemand kan goed voor een ander zorgen als ‘ie niet goed voor zichzelf zorgt. Dit geldt ook emotioneel. Zorg dat je iemand hebt waar jij alles bij kwijt kunt en waarbij je je niet groot hoeft te houden. Realiseer je dat kinderen dat soms ook nodig hebben, dat ze iemand hebben om compleet hun hart bij uit te storten buiten jou om. Dat doen ze uit liefde en is heel normaal. Mis je zo iemand? Neem dan gerust contact met ons op.
Wil je meer lezen over hoe je kinderen kunt ondersteunen bij verlies? Lees dan het boek van Manu Keirse.
