Je brein, het bestuurt je hele lichaam. Hoe je ademt, hoe je beweegt en wat je voelt. Je emoties worden daar geboren én verwerkt. Pubers kunnen vrijer denken dan oudere mensen. Ze zijn creatiever in het bedenken van oplossingen en kunnen makkelijker nieuwe dingen aanleren. Jammer dat wij (volwassenen) er niet zo veel naar luisteren en dat zij (pubers) die potentie zo weinig gebruiken in de ogen van ons (volwassenen), toch?!
Waarom zijn pubers zo moe?
Het puberbrein heeft het druk, heel druk. Drukker dan het volwassen brein. De hersenen zijn dan volop aan het ontwikkelen, en dat kost energie. In combinatie met het groeien van het lichaam en de veranderende hormoonhuishouding verklaart dat waarom pubers vaak veel moe zijn. Niet gek, als je het zo bekijkt.
Als gevolg daarvan hebben pubers extra de neiging om vooral horizontaal te leven. Ze liggen veel op de bank en als je ze niet wakker maakt slapen ze om 1 uur ’s middags nog. Ook hebben ze vaak weinig zin om iets te doen. Ze spelen niet meer buiten en willen vooral gamen of Netflixen. Veel ouders maken zich in deze periode zorgen om de toekomst van hun kind. ”Als hij zo doorgaat redt hij het toch niet”. Nou, dit is normaal en gaat na de puberteit vanzelf weer over. Ze zijn niet aan het niksen, ze zijn heel druk met het ontwikkelen van hun prefontale hersenschors (ookwel prefontale cortex) 😉. Dit proces van ontwikkeling duurt tot ongeveer 25 jaar. Geen zorgen, de luiheid niet.
Leuk natuurlijk, dit excuus, maar hoe ga je om met een puber die geen huiswerk wil maken en slechte cijfers haalt? Je kunt moeilijk wachten tot de 25e verjaardag met dat middelbare school diploma.
Mijn puber heeft geen motivatie
Het deel van de hersenen dat zorgt voor planning en structuur is de prefontale cortex. Ja, dat stuk daarvan we net hebben gelezen dat die pas op je 25e helemaal is ontwikkeld. Als deze is ontwikkeld, dan is het makkelijker om in iets te investeren wat je op een later moment pas iets goeds oplevert. Je kunt dus dan pas écht langetermijndenken.
Dit verklaart waarom pubers continu roepen ”wat heb ik hier nou aan later?!”. Zelf vond ik vroeger geschiedenis echt de grootste onzin. Waarom leren over iets dat al is geweest? Ik begreep het echt niet. Nu, als volwassene, wilde ik dat ik alles nog wist van economie, wiskunde, geschiedenis enzovoort.
Pubers kunnen dus niet plannen omdat ze niet zo ver vooruit kunnen denken, ze zien het nut er niet van in. Maak het dus klein. Dus niet: je moet nu leren voor je toets want anders haal je geen diploma en eindig je in de goot, maar: je moet nu leren voor je toets anders haal je een onvoldoende en blijf je zitten. Gekoppeld aan het gevolg dat al hun vrienden wel over gaan en ze die kwijtraken heb je ineens een motivatie te pakken.
Een motivatie moodboard maken
Als je eens wat dieper wilt spreken met jouw puber over motivatie, raad ik je aan daar een leuk moment voor te nemen. en met leuk bedoel ik een ontspannen moment. Dus niet een moment na een heftige discussie over slechte cijfers en luiheid. Ter inspiratie zou je de volgende vragen kunnen gebruiken:
- Wie zou je willen zijn? Bijvoorbeeld een bepaalde bekende Nederlander, de president, een bepaalde sportman. Waarom diegene?
- Wat zou je doen als je nooit meer hoeft te leren of werken?
- Waar gaat je hart sneller van kloppen? Wat vind je écht leuk?
- Wanneer ga jij door als anderen opgeven?
- Stel je voor dat je over 20 jaar terugkijkt op wat je gedaan hebt. Ben je dan tevreden?
- Wat had je nog willen doen of wat had je anders willen doen?
- Waar had je energie in willen steken maar heb je dat niet gedaan?
- Wat wil je hebben gedaan als je 80 bent? Waar wil je met trots op terug kijken?
Als ouder kun je deze oefening ook meedoen. Maak eventueel allebei een moodboard van de antwoorden of maak samen één voor jouw puber. Schrijf ze in ieder geval groot op. Kijk of er dingen zijn die gecombineerd kunnen worden, of dat sommige wensen kunnen fungeren als beloning voor een behaald doel.
